Khi du lịch dựa vào thiên nhiên nổi lên mạnh mẽ trong thế giới hậu COVID, thì du lịch thiên văn mang lại những cơ hội to lớn để tạo ra những lợi ích tích cực về xã hội, kinh tế và bảo tồn. Du lịch thiên văn là một hình thức du lịch trải nghiệm bao gồm đi du lịch để tìm kiếm những trải nghiệm liên quan đến thiên văn học – từ ngắm sao vào ban đêm ở những vị trí có thể tiếp cận bầu trời tối, đài quan sát hoặc các sự kiện đặc biệt như nhật thực hoặc mưa sao băng.

Theo bản chất của du lịch thiên văn, các điểm thuận lợi nhất thường nằm ở các vùng nông thôn và hẻo lánh. Tuy nhiên, các cộng đồng cư trú ở những vùng sâu, vùng xa này vẫn vắng bóng đáng kể trong chuỗi giá trị du lịch.

Mặc dù đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây, tác động kinh tế xã hội của du lịch thiên văn đến những vùng xa xôi, ít được biết đến này còn rất hạn chế. Vào năm 2018, Global Himalayan Expedition (GHE) đã phối hợp với Liên minh Thiên văn Quốc tế – Văn phòng Thiên văn học Phát triển (IAU – OAD) để phát triển một mô hình du lịch Thiên văn dựa vào cộng đồng (được gọi là Astrostays) với mục tiêu kích thích du lịch bền vững ở vùng hẻo lánh để các cộng đồng vùng sâu vùng xa được biết đến và tạo ra các kênh tạo doanh thu mới cho các cộng đồng địa phương.

Astrostays được sở hữu và điều hành bởi cộng đồng, những người được hưởng lợi trực tiếp từ doanh thu đạt được. Với cộng đồng là trung tâm, mô hình này vượt ra khỏi các dịch vụ dựa trên thiên văn học truyền thống. Du khách có thể mong đợi một chương trình tổng thể liên quan đến trao đổi và di sản văn hóa, nghệ thuật và thủ công địa phương, văn hóa dân gian bản địa, cuộc sống bền vững, du lịch sinh thái, v.v.

Du lịch thiên văn thời kỳ hậu COVID-19

Du khách hiện đang tìm cách rời xa các điểm nóng du lịch và các khu vực đã xây dựng và khám phá các điểm đến ít được biết đến hơn; và du lịch chiêm tinh là một trong những hình thức du lịch dựa vào thiên nhiên chân thực và ít tác động nhất. Bầu trời tối hoang sơ và có thể thưởng thức bằng mắt thường.

Mô hình du lịch thiên văn ở Himalayas

Du lịch thiên văn đầu tiên được thiết lập ở Ladakh, Ấn Độ, trong làng Maan (độ cao 4.250 mét), gần hồ Pangong nổi tiếng thế giới.

30 phụ nữ được chọn từ 15 ngôi làng khác nhau và được đào tạo, không chỉ về kiến ​​thức cơ bản về thiên văn học và biết cách vận hành kính viễn vọng mà còn về lòng hiếu khách và ẩm thực. Một nhóm gồm năm thành viên cộng đồng được đào tạo từ Maan hiện sử dụng các kỹ năng của họ để thực hiện các buổi ngắm bầu trời đêm cho khách du lịch đến bằng cách sử dụng kính viễn vọng 10 inch trên giá treo theo dõi.

Hiện có năm nhà chiêm tinh đang hoạt động ở Ladakh. Trong bốn tháng hoạt động vào năm 2019, hơn 810 khách du lịch đã trải nghiệm những ngày chiêm tinh này, tạo ra thu nhập bổ sung khoảng 1410 đô la Mỹ cho cộng đồng và các doanh nhân địa phương. Việc thực hiện các buổi ngắm bầu trời đêm và ở nhà dân cho khách du lịch đến đã cho phép cộng đồng tạo ra các kênh mới để tạo doanh thu, đồng thời thúc đẩy tiến bộ bền vững trong nền kinh tế, bình đẳng giới, cũng như tinh thần khoa học trong khu vực.

Astrostays không chỉ thu hút du khách tham gia vào văn hóa địa phương, những câu chuyện và di sản của cộng đồng bản địa mà còn cung cấp cho họ những chỗ ở do cộng đồng điều hành, chẳng hạn như homestay, từ đó mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân nông thôn. Dòng tiền đổ vào kinh tế thôn bản nâng cao vị thế bình đẳng cho tất cả mọi người và đặc biệt là nhiều phụ nữ giờ đây đã tự tin hơn và đảm đương công việc gia đình.

Tác động của Astrostays

1.) Trao quyền cho cộng đồng địa phương trong việc phát triển đa dạng kinh tế: Mục tiêu cốt lõi của can thiệp này là tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tổng hợp bằng cách khuyến khích du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên ở các cộng đồng vùng sâu vùng xa ít được biết đến và tạo ra các kênh tạo doanh thu mới.

2.) Bảo tồn văn hóa: Cho đến nay, trụ cột quan trọng nhất của mô hình du lịch thiên văn là bảo tồn di sản và văn hóa địa phương. Bầu trời đêm đóng một vai trò quan trọng trong các khía cạnh khác nhau của sự phát triển của nền văn minh bao gồm định hướng và điều hướng, nông nghiệp, lịch, du lịch văn hóa và lễ kỷ niệm.

3.) Tăng lượt ghé thăm và thúc đẩy chi tiêu cho du lịch: Du lịch ngắm cảnh cần ít nhất một hoặc nhiều lần lưu trú qua đêm, điều này giúp tạo ra nhiều doanh thu và chi tiêu của du khách. Sản phẩm du lịch này cũng là giải pháp cho du lịch mùa thấp điểm, từ đó lan tỏa tác động của du lịch quanh năm.

 Theo: Gapedu